Եվա Միքայելյան

Ազատությունը միշտ եղել է հայ ժողովրդի համար կարևոր արժեք։ «Հայկ և Բել» առասպելը ցույց է տալիս, թե ինչպես են հայերը ծնվել ազատության գաղափարով։ Հայկը՝ Թորգոմ նահապետի որդին, չի ենթարկվում բռնակալ Բելին, որը ցանկանում էր բոլորին տիրել։ Հայկը Բաբելոնից հեռանում է, կառուցում իր բնակավայրը և պաշտպանություն տալիս ժողովրդին։ Վերջում Վանա լճի ափին ճակատամարտում նա հաղթում է Բելին և նվաճում ազատությունը։ Այս պատմությունը ցույց է տալիս, որ ազատությունը հայի ինքնության կարևոր հիմք է և ժողովրդի գոյության պայման։

Միքայել Նալբանդյանի «Ազատություն» բանաստեղծությունում ազատությունը ներկայացվում է որպես մարդու հոգու, մտքի և սրտի անկախություն։ Այն օգնում է մարդուն լինել ճիշտ ու խիզախ՝ նույնիսկ դժվար ժամանակներում։ Ազատությունը ոչ միայն արտաքինից, այլ նաև ներսից է ստեղծում ուժ ու համառություն՝ պահպանելու ազգային արժանապատվությունը։

Պատմության տարբեր ժամանակներում հայ ժողովուրդը միշտ պաշտպանել է իր ազատությունը։ Օտար տիրապետությունները չեն կարողացել կոտրել հայերին, քանի որ նրանք պայքարել են իրենց լեզվի, մշակույթի ու հայրենիքի համար։ Ազատությունը դարձել է այն ուղենիշը, որը միավորել է ժողովրդին, պահել նրա ինքնությունը և փոխանցել սերունդներին։

Այսպիսով` թե՛ «Հայկ և Բել» առասպելում, թե՛ Նալբանդյանի բանաստեղծությունում, թե՛ իրական պատմության ընթացքում, ազատությունը հայ ժողովրդի համար եղել է ազգային ինքնության պահպանման գլխավոր ուղենիշը։ Այն ցույց է տալիս, թե ով են հայերը և ինչպես պետք է ապրեն՝ ազատ ու արժանապատիվ։